Teleopieka w społeczeństwie informacyjnym
Już w latach dziewięćdziesiątych poziom rozwoju telekomunikacji i informatyki w Polsce umożliwiał świadczenie usług nowej generacji w zakresie teleopieki. Niestety ? z zupełnym brakiem zrozumienia spotykały się próby zainteresowania nowymi szansami kolejnych ministrów, odpowiedzialnych za zdrowie i politykę społeczną. Również szefowie PFRON, ZUS, NFZ i innych instytucji spuszczali odpowiedzi na poziom zastępców referentów, twierdząc, że teleopieka nie mieści się w ich głowach.
TELEOPIEKA W SPOŁECZEŃSTWIE INFORMACYJNYM
A o zainteresowanie się tym problemem, czy raczej szansą, prosiły stowarzyszenia oraz osoby, zdające sobie sprawę z nieuchronnych następstw przemian demograficznych. Otóż w tym roku w naszym kraju urodzi się od 165 do 170 tysięcy dziewczynek, oczekiwanych przez taka samą liczbę ich 75-letnich prababek (urodzonych w roku 1931), z których większość dożyje co najmniej 85 lat. A dziewczynek już stale co rok będzie się rodzić coraz mniej. Liczebnej przewagi prababek nad prawnuczkami nasz kraj jeszcze nigdy w historii nie oglądał. Za dwadzieścia lat ta przewaga będzie już dwukrotna! I żadne becikowe tego nie zmieni.
Wokół nas i w nas będzie coraz więcej starości. Urbaniści już teraz projektują inne niż dawniej miasta, burmistrzowie co roku zamykają w Polsce po kilkaset szkół, młodzi lekarze na specjalizację wybierają raczej geriatrię niż pediatrię, a nabór na studia pedagogiczne powinien być całkowicie wstrzymany, bo obecnej kadry wystarczy na wiele lat. Wchodzimy w nowy świat, w którym pokolenie twórców wielkich przemian cywilizacyjnych będzie (lub nie będzie) korzystać z owoców tych przemian.
Wiemy, co trzeba zrobić w Polsce, bo możemy już brać wzór z sukcesów i wystrzegać się rozpoznanych niepowodzeń innych krajów. Witamy z radością pierwsze firmy prywatne, które ? nie czekając na ustawowe regulacje ? podejmują pionierskie ryzyko świadczenia trudnych usług na perspektywicznym, ale jeszcze nie rozbudzonym rynku. I na nowo formułujemy program teleopieki, wykorzystujący najnowsze osiągnięcia techniki. Niektóre elementy programu są już powszechnie stosowane w zamożniejszych krajach, inne odzwierciedlają potencjalne możliwości wykreowania nowego zakresu świadczeń zdrowotnych, rehabilitacyjnych, zabezpieczających i opiekuńczo-pielęgnacyjnych a także rozwoju badań naukowych i nowych przestrzeni współpracy międzynarodowej.
Misja programu TELEOPIEKA
Misją programu jest podniesienie poczucia bezpieczeństwa osób chorych i niepełnosprawnych, przebywających stale lub czasowo w domu. W razie pojawiającego się zagrożenia ? teleopieka zapewnia otrzymanie pomocy. W dalszej perspektywie ? teleopieka umożliwi zdalną diagnozę, konsultację, informację medyczną, samokształcenie oraz korzystanie z usług zdrowotnych, opiekuńczych i psychologicznych, możliwych do udzielania za pośrednictwem telefonu, internetu i innych środków zdalnej komunikacji.
Dla kogo TELEOPIEKA?
W pierwszej kolejności teleopieka ma służyć osobom, które pozostają na długie godziny w samotności i obawiają się, że w tym czasie mogą być pozbawione podstawowej opieki nawet w nagłej potrzebie. Teleopieka umożliwi też bliskim tych osób spokojniejsze podejmowanie pracy zarobkowej, a nawet podróżowanie. Dla wielu osób teleopieka może być jedyną alternatywą zakładów opiekuńczo-pielęgnacyjnych i domów pomocy społecznej.
Celem teleopieki jest sprawienie, by osoba starsza, chora, niepełnosprawna, czasowo lub trwale niesamodzielna, wymagająca pomocy ? jak najdłużej mogła bezpiecznie pozostawać w swoim środowisku domowym. Teleopieka zapewni pacjentowi wysoki poziom bezpieczeństwa, a rodziny odciąży od wielu trosk. Teleopieka pomoże też osobom niepełnosprawnym pełniej uczestniczyć w życiu społecznym. Ponadto ? mieszkańcy odległych wiosek i małych miasteczek będą mogli w pewnym zakresie utrzymywać stały kontakt z wyspecjalizowanymi ośrodkami diagnostycznymi i doradczymi.
Realizatorzy Programu
Usługi w systemie teleopieki będą świadczone przez nowe, wyspecjalizowane firmy medyczne i opiekuńcze, działające niezależnie od siebie. Niektóre z tych świadczeń są już obecnie udzielane w Polsce, inne znane są tylko w niektórych krajach. Istnieje ponadto olbrzymie zapotrzebowanie na nienazwane jeszcze rodzaje usług, które konkretyzować się będą dopiero w przyszłości. Teleopieka będzie stymulować zupełnie nowy rynek usług zdrowotnych i opiekuńczych, możliwych do zdalnego udzielania.
Teleopieka jest systemem wirtualnym, zawierającym wiele niezależnych od siebie podsystemów, korzystających z różnych technologii. W odróżnieniu od tradycyjnej pomocy doraźnej ? teleopieka nie ma ogólnodostępnej dyspozytorni, do której dzwonić mogą wszyscy potrzebujący. Konieczne jest zainstalowanie w domu wyspecjalizowanych terminali i wykupienie abonamentu lub ponadstandardowego ubezpieczenia. Niektóre usługi są świadczone za pośrednictwem telefonii przewodowej lub komórkowej, inne ? poprzez kablowe sieci telewizyjne, przez internet, przez zakładowe środki łączności, pagery itp. Każdy pacjent może korzystać z jednego podsystemu lub jednocześnie z kilku.
Finansowanie systemu
Usługi teleopieki, dziś jeszcze elitarne, w przyszłości powinny być opłacane przez:
- PFRON, NFZ, ZUS, PZU i inne firmy ubezpieczeniowe
- powiatowe centra pomocy rodzinie
- fundusze aktywizacji i programy wspierania obszarów wiejskich
- fundacje pomocy, stowarzyszenia
- oraz indywidualnie ? przez zainteresowanych i ich dzieci.
Firmy usługowe będą zawierać kontrakty z płatnikami. Gdyby koszt uczestniczenia pacjenta w systemie był tylko o 10% niższy niż koszt przebywania w szpitalu lub w domu pomocy ? już można by mówić nie tylko o wymiarze społecznym, ale i czysto finansowym całego przedsięwzięcia. Okazuje się jednak, że dniówka obecności w teleopiece jest tańsza od 10 do 100 razy od przeciętnego osobodnia szpitalnego. Rzeczywisty koszt zależy tylko od zamówionego standardu usług, przy czym usługa najważniejsza ? zapewnienie poczucia bezpieczeństwa ? jest najtańsza.
Funkcjonowanie TELEOPIEKI
Uczestnik teleopieki, przebywający w domu lub w dowolnym innym ? podłączonym do sieci ? miejscu, dysponuje indywidualnym terminalem, umożliwiającym korzystanie z wybranego zakresu usług. Znane są różne specjalizowane urządzenia, używane w różnych systemach np. w Danii (dla osób z dystrofią mięśni), w Niemczech (dla cukrzyków), w Australii (dla osób z chorobą Alzheimera) itp.
W zależności od rodzaju choroby, niepełnosprawności lub zagrożenia zdrowotnego oraz z uwzględnieniem indywidualnej zdolności obsługi ? pacjent otrzymuje (wypożycza lub kupuje) odpowiedni aparat, który umożliwia mu łączność z systemem. Za pomocą tego urządzenia pacjent przekazuje sygnały lub informacje o stanie zdrowia, a zwrotnie otrzymuje zalecenia, ostrzeżenia albo innego rodzaju usługę, np. wezwanie rodziny, opiekuna lub lekarza.
Niektóre sygnały mogą być automatycznie przetwarzane przez komputery w sieci, inne mogą wymagać konsultacji lekarza, porady psychologa lub interwencji opiekuna. W uzasadnionych przypadkach do pacjenta jest wysyłana pomoc medyczna, socjalna lub wolontariusze. Niektórzy pacjenci otrzymują terminale personalne typu holterowskiego lub czujniki, automatycznie przesyłające sygnały o przekroczeniu pewnych parametrów fizjologicznych: ciśnienia krwi, tętna, temperatury ciała itp. Znajdą też powszechne zastosowanie inne urządzenia ciągłej i okresowej kontroli stanu zdrowia, znane z sal intensywnego nadzoru, z misji kosmicznych (a niektóre na razie tylko z filmów science-fiction). Urządzenia te są obecnie połączone przewodami z centralną jednostką monitorującą. Rozszerzenie konfiguracji o środki łączności bezprzewodowej (np. bluetooth oraz telefonia komórkowa lub tradycyjna z przenośną słuchawką ew. specjalistyczną końcówką) umożliwi pacjentowi znaczną mobilność bez obawy o utratę kontroli nad stanem zdrowia.
Przykłady
Korzyści z wprowadzenia TELEOPIEKI
PREZENTACJE DOMÓW
INFORMACJE
O nasKONTAKT