Edukacja osób starszych

Polska jako jeden z krajów dość szybko rozwijających się, od jakiegoś czasu boryka się ze zjawiskiem starzenia społeczeństwa. Wyraźnie przybywa osób w wieku senioralnym, nie wzrasta natomiast wskaźnik przyrostu naturalnego. Badania wskazują, że obecnie w naszym kraju osoby w wieku poprodukcyjnym stanowią prawie 13% ogółu społeczeństwa, a przypuszczenia mówią, że w 2030 roku ich procent wzrośnie do 17.
Mając na uwadze fakt, że oprócz starzenia się pod względem fizycznym, proces ten zachodzi w jeszcze większej mierze w sferze psychiki, należało zadbać o system kształcenia ustawicznego dla Seniorów. W tym właśnie celu w ciągu ostatnich lat zaczęto powoływać do działania instytucje nazwane Uniwersytetami Trzeciego Wieku.

Zmiany demograficzne, obecne warunki bytowe społeczeństwa oraz realia, które narzuca nam dzisiejszy świat to główne czynniki, które pomogły w realizacji planu edukacji osób starszych. Głównym, bardzo istotnym zadaniem UTW jest szansa na aktywne uczestnictwo we wszystkich procesach obecnych czasów, zarówno tych egzystencjalnych jak i rozwojowych. Chodzi tu również o zwiększenie sprawności intelektualnej, podtrzymanie zaradności i zapewnienie prawidłowej kondycji psychicznej jak i fizycznej.
Osoby sędziwe wiekiem również posiadają własne potrzeby. Główną z nich jest potrzeba akceptacji w społeczeństwie. Seniorzy boją się odtrącenia i stronią od uczucia samotności. Ponownie przewija się tu motyw starości jako ostatniego etapu życia- przykrego, smutnego, pozbawionego barw. Motyw, ukazujący starca jako jednostkę niepotrzebną, porzuconą i uciążliwą dla reszty ludzi. Instytucje tj. UTW czy też Domy Opieki starają się doszczętnie obalić ów błędny stereotyp. W tym celu wspomniane placówki w swojej ofercie stawiają przede wszystkim na upowszechnianie inicjatyw edukacyjnych i społecznych. Dążą do poszerzania wiedzy i umiejętności Seniorów, prowadząc czynną aktywizację intelektualną, psychiczną i fizyczną. Angażują słuchaczy w aktywność na rzecz otaczającego ich środowiska, podtrzymując tym samym więzi i komunikację międzyludzką. Ułatwiają też kontakty z innymi instytucjami tj. służba zdrowia, ośrodki kultury, ośrodki rehabilitacyjne i inne, z którymi Seniorzy mogą lub chcą mieć styczność.

Edukacja wśród osób starszych spełnia wiele znaczących funkcji. Wszystkie razem wzięte stanowią odpowiednią całość i ustawić je można na równym piedestale. Proces edukacyjny przeciwdziała poczuciu osamotnienia, zapobiegając przy tym marginalizacji i wykluczaniu ze społeczeństwa czy najbliższego środowiska, którym otacza się Senior. Dzięki rozwojowi i aktualizacji swojej wiedzy osoba starsza ma możliwość ją przekazywać dalej, udostępniać innym, dzielić się własnymi doświadczeniami. Wśród innych Seniorów zachowuje swoją tożsamość ale też nie czuje się jednostką osamotnioną, ponieważ aktywnie spędza czas w grupie ludzi, którzy mają podobne potrzeby, pragnienia, problemy czy troski. Wpływa to niewątpliwie na wzajemną integrację nie tylko starszego pokolenia ale łączy z osobami młodszymi wiekiem. Ponadto nauka w UTW sprzyja podtrzymaniu ogólnej sprawności organizmu, pozwala ćwiczyć umysł i wszelkie zdolności, jakie człowiek posiada. Wreszcie jest "złotym środkiem" na nadmiar wolnego czasu, który często staje się dla Seniora zjawiskiem uciążliwym i dokuczliwym. Dzięki UTW , starsze pokolenie ma możliwość spędzania go w miłej, serdecznej atmosferze wśród osób, u których na pewno znajdzie zrozumienie i wspólny język.

Uniwersytety Trzeciego Wieku to instytucje dążące do utrzymania indywidualnego komfortu psychofizycznego u osób starszych. Głównym celem ich funkcjonowania jest osiągnięcie należytej pozycji Seniorów w społeczeństwie. Stanowi to jednocześnie ważne spektrum dla rozwoju gospodarczego i społecznego kraju ponieważ wiedza, umiejętności i doświadczenie życiowe osób starszych często okazują się bogactwem bezcennym i niezbędnym.

J.S.