Jesień i depresja sezonowa

Jesień, listopad, dzień Wszystkich Świętych, brak słońca i pojawia się to niesczęsne schorzenie, jakim jest ona- depresja sezonowa. Można szybko zdiagnozować i skutecznie leczyć.
Depresja sezonowa jest prawdopodobnie wywoływana brakiem światła słonecznego we wczesnych godzinach rannych, co powoduje zakłócenie cyklu snu i rytmu wydzielania hormonów.

Ulega zmianie stężenie substancji chemicznych w mózgu (neuroprzekaźników), np. serotoniny, która jest odpowiedzialna za kontrolę nastroju. Powoduje to smutek, wycofywanie się z życia towarzyskiego, rozdrażnienie oraz nieodpartą potrzebę spożywania słodyczy i pokarmów zawierających węglowodany, a czasem także alkoholu. Pożywienie zawierające dużo węglowodanów pobudza wytwarzanie serotoniny, a jej podwyższony poziom polepsza nastrój. To jest prawdopodobnie przyczyna tak częstej ochoty na słodycze.

Zmiany nastroju rozpoczynają się zwykle jesienią, nasilają zimą i ustępują wiosną lub latem.

Wszystkie rodzaje depresji występują częściej u kobiet niż u mężczyzn. Wśród cierpiących na depresję sezonową aż 80% stanowią właśnie kobiety.

Objawy depresji sezonowej:
uczucie smutku,
niepokój, lęk, strach,
trudności ze skupieniem uwagi,
drażliwość,
skłonność do szybkiego wpadania w gniew,
niemożność przeżywania drobnych radości lub czerpania przyjemności z czynności dnia codziennego, unikanie przyjemnych sytuacji (anhedonia),
brak motywacji i siły do działania,
utrata zainteresowań, zobojętnienie,
nadmierny apetyt, szczególnie na słodycze (często wieczorem i nocą),
znaczący przyrost masy ciała,
osłabienie popędu seksualnego,
nadmierna senność,
ospałość,
poczucie beznadziejności, bezradności,
u kobiet nasilenie objawów zespołu napięcia przedmiesiączkowego.
Rozpoznanie można uznać za uzasadnione, jeśli objawy występują każdego lub prawie każdego dnia przez co najmniej dwa tygodnie. Nasilenie objawów ma charakter zmienny. Zwykle trwają one od 5 do 7 miesięcy (od października do maja). Muszą nawracać co najmniej przez dwa sezony jesienno-zimowe.

Chociaż można samemu rozpoznać objawy depresji sezonowej, warto uzyskać potwierdzenie diagnozy od lekarza specjalisty. Depresja może być bowiem sygnałem innej poważnej choroby (np. choroby Parkinsona, stwardnienia rozsianego, zaburzenia czynności tarczycy) lub może być również spowodowana niepożądanym działaniem leków przyjmowanych z różnych przyczyn.
Metody leczenia

Od niedawna depresja zimowa uznawana jest za poważne scho-rzenie, od niedawna też próbuje się ją leczyć. Lekarze stosują różne metody. Polecane są spacery w ciągu dnia, najlepiej przed południem, szczególnie w dni słoneczne. Na efekt przeciwdepresyjny istotny wpływ ma ekspozycja na światło. Jednym ze skuteczniejszych spo-sobów leczenia jest połącznie fototerapii (leczenia światłem) z farmakoterapią.
Leczenie światłem

Terapia światłem polega na codziennym w okresie jesienno-zimowym naświetlaniu oczu sztucznym jasnym światłem. U wielu osób ta metoda eliminuje lub łagodzi objawy depresyjne, takie jak smutek, zmęczenie, niepohamowany apetyt i nadmierna senność. Natężenie światła leczniczego powinno wynosić 2500-10 000 luksów. Jest wielokrotnie większe od zwykłego światła w pomieszczeniach, którego natężenie zwykle nie przekracza 500 luksów. Dla porównania, podczas spaceru w słoneczne popołudnie można otrzymać dawkę 100 000 luksów naturalnego światła. Fototerapię uznaje się za podstawową metodę leczenia depresji sezonowej z kilku powodów:
Objawy niepożądane są minimalne lub nie występują. Niewielu pacjentów skarży się na bóle głowy lub zaczerwienienie oczu. Zwiększenie odległości od źródła światła i skrócenie czasu naświetlania powinno wyeliminować tego rodzaju dolegliwości.
Działa szybko. Złagodzenie objawów może nastąpić po kilku kolejnych dniach stosowania lampy (np. lampa Bioptron, Fotovita, Bright Light). Urządzenia do fototerapii eliminują promienie ultrafioletowe, więc nie istnieje ryzyko oparzenia skóry.
Jest bezbolesna.
Może być stosowana w warunkach domowych.
Kiedy rozpocząć?

Fototerapię można rozpocząć na tydzień przed zmianą czasu na zimowy, jeśli się nie ma pewności, kiedy zwykle pojawiają się pierwsze oznaki depresji.
Jaka pora dnia jest najlepsza?

Fototerapia jest najskuteczniejsza, gdy stosuje się ją dwa razy dziennie: rano i wczesnym wieczorem (co najmniej na dwie godziny przed położeniem się do łóżka).
Czas trwania

Po odpowiedniej dla pacjenta dawce światła objawy zaczną ustępować po niecałym tygodniu. Niektórzy wymagają sesji fototerapii przez trzy lub cztery tygodnie. Fototerapia jest skuteczna w 60-80%. U osób, które nie zareagowały na pierwszy cykl fototerapii, zazwyczaj następuje poprawa po dopasowaniu natężenia światła, zmianie pory i czasu trwania naświetlania czy też kąta padania światła lub zmniejszenia względnie zwiększenia odległości od oczu do źródła światła. U niektórych leczenie światłem po prostu nie działa.
Psychoterapia

Psychoterapia to oddziaływanie słowem, leczenie rozmową. Celem psychoterapii jest nie tylko wyleczenie z depresji, ale także nakłonienie do innego spojrzenia na życie. Psychoterapia może wskazać, w jaki sposób poradzić sobie z depresją.
Akupunktura

Niektórzy proponują akupunkturę. Ta metoda medycyny chińskiej pomaga złagodzić objawy depresji, a polega na stymulacji ściśle określonych punktów ciała przez nakłuwanie skóry cieniutkimi igłami lub pobudzanie prądem elektrycznym.
Leki

Leki przeciwdepresyjne mają zwalczać objawy depresji, poprawiać nastrój. Większość z nich jest sprzedawana na receptę, np. fluoksetyny (Bioxetin, Deprexetin, Fluoksetyna) czy paroksetyny (Seroxat).
Bez recepty sprzedawane są leki ziołowe, np. preparat z dziurwca Deprim, Psychotonisol, Hyperherba.

Cierpisz na depresję sezonową, jeśli w okresie jesienno-zimowym:
masz niepohamowany apetyt, tyjesz;
niełatwo ci rano wstawać;
wydaje ci się, że brak ci kompetencji, solidności, poczucia wartości;
masz trudności z wykonywaniem określonych zadań (te same czynności w innej porze roku wykonujesz bez wysiłku);
dręczy cię smutek, któremu może towarzyszyć skłonność do płaczu.

Depresja sezonowa - zwana również chorobą afektywną sezonową (seasonal affective disorder - SAD) - to obniżenie nastroju, postać smutku lub przygnębienia, występującego w miesiącach zimowych. Początki zastosowania terminu depresja sezonowa jako diagnozy psychiatrycznej sięgają wczesnych lat osiemdziesiątych.